Bünyamin Aksoy
Bu yazı Nobel Ödüllü iktisatçı Daron Acemoğlu’nun Financial Times gazetesinin Weekend ekine yazdığı “liberal demokrasiyi yeniden ayağa kaldıracak adımlar” makelesinin çağrışımı üzerine yazılmıştır.
Okumaya devam et
Bünyamin Aksoy
Bu yazı Nobel Ödüllü iktisatçı Daron Acemoğlu’nun Financial Times gazetesinin Weekend ekine yazdığı “liberal demokrasiyi yeniden ayağa kaldıracak adımlar” makelesinin çağrışımı üzerine yazılmıştır.
Okumaya devam etBir canlı olarak var olmamızın temelinde, dış dünyayla kurduğumuz etkileşimler yatıyor. Beynimiz, beş duyumuz (dokunma, duyma, görme, tatma, koklama) aracılığıyla dışarıdan aldığı bilgilerle zihninde bir imaj oluşturuyor. Tüm anlamlar, tüm kavramlar bu süreçle şekilleniyor.
Okumaya devam etBir filozof olmaktan ziyade bir devlet adamı olan Machiavelli, akademik felsefenin standartlarına uymaz.
Onun dönemi, Papalık ile şehir devletlerinin birbirleriyle ve İspanya ile Fransa gibi yabancı güçlerin sık müdahalesiyle iktidar uğruna savaştığı çalkantılı bir dönemdi. Dış politikanın yoğun şekilde etkilediği İtalyan hükümetlerinin iç politikası da karışıklık içindeydi; iktidar kısa sürelerde el değiştiriyordu. Machiavelli’nin memleketi Floransa da bu kargaşadan muaf değildi.
11. yüzyılda yaşamış büyük bilgin Ebu Reyhan el-Birunî, yalnızca çağının değil, insanlık tarihinin en önemli düşünürlerinden biridir. Astronomi, matematik, fizik, coğrafya, eczacılık ve tarih gibi birçok alanda eserler veren Birunî, aynı zamanda bugün bile geçerliliğini koruyan bir bilimsel titizlik ve kültürel açıklık örneğidir.
Okumaya devam etAşağıda yer alan bu tarihi mektup, MÖ 7. yüzyılda Asur Kralı Assurbanipal’e hitaben yazılmış resmi başvurulardır. Bu metinler, sadece kişisel adaletsizliklerin değil, aynı zamanda dönemin siyasal ve toplumsal düzeninin tüm çıplaklığıyla ifşa edildiği belgelerdir. Devlet, kralın şahsında kutsal ve mutlak bir güç olarak tecelli ederken; adalet, bireylerin çaresizce sarayın eşiğine başvurduğu bir ideal olarak kalmaktadır.
Okumaya devam etYapay zeka modelleri, bilim dünyasında devrim yaratıyor! Günlük hayatımızda kullandığımız ChatGPT, DeepSeek, Gemini gibi büyük dil modelleri (LLM’ler), dil işleme konusunda devrim yaratırken, şimdi benzer teknoloji biyolojiye uygulanıyor. Peki, Büyük Biyoloji Modeli (LBM) denilen bu yapay zeka modelleri neden bu kadar güçlü?
Daha Yapay Zekaya alışamadan Kuantum Yapay Zeka geliyor!
Yine mi? Dediğinizi duyar gibiyim.
Daha iki yıl önce Yapay Zeka Çağı’na girmemiş miydik?
Geçtiğimiz günlerde, arkadaşlarımdan biri WhatsApp üzerinden bana endişeli ve düşünceli bir şekilde ulaştı:
“Yapay zekanın bir vicdanı olacak mı? Aşık olabilecek mi? Kalbi kırılabilir mi?”
Birinci Dünya Savaşı’ndan şahsen duyduğum dört hikâye paylaşacağım. İkisi Kürt arkadaşlarımdan duyduğum, biri ise kendi aile tarihimden. Bu hikâyeler, savaşın acımasızlığını, komşuların nasıl düşmana dönüştüğünü ve insanlık adına neleri kaybettiğimizi anlamak ve daha önemlisi tarihe daha önceden bakmayı hiç düşünmediğiniz “vicdan” penceresinden bakmak için bir pencere açmış olsun.
Okumaya devam etVicdan ve İnsanlık
Vicdan, konuşulması zor ve derin bir konudur. Örneğin, birisini öldüren bir insanın benzer ya da daha kötü bir şekilde öldürülmesi, içimizde bir rahatlama hissi yaratabilir mi? Kötülük yaptığını bildiğimiz bir insanın kendi maruz kalacağı kötülüklerin içimizde yarattığı serinlik, vicdan sayılabilir mi? Bunlar kolay cevaplanacak sorular değildir. Zaten insanlık da kolay bir şey değildir.
Okumaya devam et